Spreuken ( 1 )

Het Bijbelboek Spreuken maakt deel uit van de wijsheidsliteratuur. Met deze term worden een aantal geschriften aangeduid die door een didactische lading gekenmerkt worden. Uniek zijn hun heel eigen benadering van de realiteit van het dagelijks leven. De spreuken zijn lessen voor het menselijk gedrag die op praktische levenservaring gebaseerd zijn. De wijsheid is de levenskunst die van toepassing is op allerlei verschillende situaties in ons bestaan. Terwijl de wet zich op geboden en normen baseert, neemt de wijsheidsliteratuur levenservaring en de waarneming van realiteiten in de natuur en in de menselijke samenleving als leidraad. De wijsheidsgeschriften volgen een ander procédé dan de wet. Ze schetsen portretten, beschrijven de diverse menselijke karakters, geven raad, oriënteren en overwegen welke houding een mens in concrete situaties het beste aan kan nemen. 

Koning Salomo was een nieuwe auteur die door de Heilige Geest gebruikt werd om ons de wil van God bekend te maken. Sommigen denken dat Salomo het Hooglied schreef toen hij nog erg jong was, de Spreuken in het midden van zijn dagen, en de Prediker toen hij al oud geworden was. Salomo was koning, en de zoon van een koning. Hij was bijzonder rijk en zijn rijksgebied was erg uitgestrekt. God had hem met een bijzonder mate van wijsheid en kennis begiftigd, in antwoord op het gebed dat hij tijdens zijn roeping en inauguratie uitgesproken had. 

“ Geef mij een wijs en verstandig hart. “ had Salomo gevraagd. Het antwoord daarop was bemoedigend. Salomo kreeg waarom hij gevraagd had, nog veel meer zelfs dan dat. Hoewel Salomo zijn fouten had en zich op latere leeftijd afkeerde van de goede wegen van God, heeft hij ons bijzonder goede instructies nagelaten. Salomo bediende zich bij het schrijven van zijn spreuken van een nieuwe manier van schrijven, waarbij ons de Goddelijke wijsheid geleerd wordt door spreuken of korte zinnen. Deze manier van onderwijs was de oudste manier bij de Grieken. Elk van de zeven wijzen van Griekenland had een gezegde waarop hij zich liet voorstaan en dat hem beroemd maakte. Deze gezegden stonden op pilaren gegraveerd, en alle mensen betoonden die pilaren grote eerbied om de uitspraken die ze droegen. Het was een duidelijke en gemakkelijke manier van onderwijs.

Een spreuk wordt snel geschreven en is makkelijk te onthouden. De wereld wordt min of meer door spreuken geregeerd. Er zijn slechte en goede spreuken. De spreuken van Salomo waren niet zomaar een verzameling van de wijze gezegden van vroeger, maar ze waren door Gods Geest ingegeven. 

De allereerste spreuk ( Spreuken 1 : 7 ) stemt overeen met de woorden die de Elohiem al in het begin van de Bijbelse geschiedenis gesproken heeft. 

“ Je kunt alleen wijs worden als je eerbied hebt voor de Heer. Mensen die geen eerbied hebben voor de Heere willen geen dingen leren. Zij willen niet wijs worden. “ (Spreuken 1 : 7 ) 

“ God heeft tegen de mensen gezegd: Eerbied voor de Heer, dat is wijsheid. Geen kwaad doen, dat is inzicht. “ ( Job 28 : 28 )