Het negende gebod ( 5 )

Het negende gebod
De leugen van de broers van Jozef tegen Jakob.
( Gen. 37 : 31 – 33 ) 

“ De broers pakten Jozefs gekleurde jas. Ze slachtten een bokje en haalden de jas door het bloed van het bokje. Daarna brachten ze de jas naar hun vader. Ze zeiden: “ Kijk eens wat we gevonden hebben? Is dit niet de jas van Jozef? “
Jakob keek eens goed en riep toen: “ Ja, dit is de jas van Jozef! Hij is vast en zeker opgegeten door een roofdier. Hij is dood. Jozef is dood! “ Van verdriet scheurde Jakob zijn kleren. Hij deed rouwkleren aan en hij rouwde om zijn zoon, dagenlang. Al zijn zonen en dochters probeerden hem te troosten, maar Jakob wilde niet getroost worden. Hij zei: “ Ik blijf verdrietig totdat ik Jozef terugzie in het land van de dood. “ Zo veel verdriet had Jakob om zijn zoon. 

In de cyclus van Jozef waren de bijzondere status en bestemming van Jozef vanaf het begin duidelijk. Hij was de lievelingszoon van zijn vader, ging vorstelijk gekleed en had vreemde voorspellende dromen. Om die redenen werd hij het mikpunt van de schurkenstreken en wreedheid van zijn broers, waarvan al eerder sprake was geweest . ( Genesis 34 ) 

Jakobs zoon Jozef was een tiener van 17 jaar toen hij met zijn broers de kudde hoedde. Hij werkte als zoon van Rachel als herdersjongen samen met de zonen van Bilha en Zilpa. Het blijkt dat er een weinig liefdevolle verhouding is tussen Jakob en de zonen die hij bij Lea had. In deze lijn kun je wel aannemen dat de relatie tussen hem en de zonen van de slavinnen die hij van zijn beide vrouwen gekregen had, nog minder was. Dit gegeven verklaart voor een groot deel de slechte verhouding tussen Jozef en zijn broers. Jozef spreekt kwaad over zijn broers bij zijn vader, want het hier gebruikte woord voor gerucht moeten we negatief duiden. Het lijkt erop dat Jozef zijn broers bij zijn vader in een verkeerd daglicht wilde stellen. Toch is het niet zo vreemd als je bedenkt dat Ruben met de slavin en bijvrouw van zijn vader overspel gepleegd had. ( Gen. 35 : 22 ) Op die manier probeerde Ruben zijn rechten als eerstgeborene te laten gelden en het leiderschap van de familie te bemachtigen. 

Jozef was door zijn bevoorrechte positie niet geliefd, en hij had er geen antenne voor om zich wat aangepaster te gedragen. Hij had de uitkomst van zijn dromen aan de almacht en soevereiniteit van God over kunnen laten, maar hij vertelde zijn familie wat hij gedroomd had. Dit feit maakte dat zijn broers – die hem toch al niet konden luchten of zien – hem gingen haten. 

Op een dag waren de broers de kudde aan het weiden in de buurt van het veel noordelijker gelegen Sichem. Jakob woonde in het dal van Hebron, ongeveer 30 kilometer onder Jeruzalem, terwijl Sichem 45 kilometer boven Jeruzalem ligt. Ze waren dus een eind van huis. In de oudheid was het een bekend verschijnsel dat herders lange tijd met hun kudden rondzwierven om voedsel voor de schapen te vinden. Jakob vond dat ze lang wegbleven en maakte zich ongerust over het welzijn van de kudden en van zijn zoons. Hoewel de geschiedschrijver al herhaaldelijk heeft laten merken dat de broers Jozef haatten, had Jakob daar hoegenaamd geen erg in. Zonder bezorgd te zijn om het leven van zijn geliefde zoon, stuurde hij Jozef erop uit om te gaan kijken of alles in orde was met de broers en met het vee. 

En zo ging Jozef op pad, en zwierf hij rond in het veld zonder zijn broers aan te treffen. Er kwam een onbekende man naar hem toe die hem hielp om zijn broers te traceren.
En dan volgen de ontwikkelingen zich snel op. De broers zagen Jozef al van ver aankomen. Zijn prachtige veelkleurige gewaad doet hun haat en aversie exploderen. Nog voor hij bij hen aangekomen was beraamden ze een list om hem te doden. Daar hadden ze dus niet veel tijd voor nodig. Sarcastisch zeiden ze tegen elkaar: “ Daar komt die meesterdromer aan! “ Deze woorden geven aan dat ze zich van alles nog het meest aan zijn dromen geërgerd hebben. Het eerste plan werd geopperd om Jozef te vermoorden, zijn lijk in een waterput te gooien, en daarna tegen hun vader te zeggen dat een wild dier hem verslonden had. Door hem te doden wilden ze bewijzen dat zijn plannen niet uit zouden komen. Ruben vond het plan te gortig. Hij stelde voor om Jozef in een waterput op de steppe te gooien en hem daar de hongerdood te laten sterven. In werkelijkheid was hij tegen de moord en was hij van plan om Jozef later uit de put te halen en hem terug te brengen naar zijn vader. 

Zodra Jozef arriveerde pakten ze hem beet, rukten zijn kleren van zijn lijf en gooiden hem in de leegstaande put. Vervolgens begonnen ze rustig te eten. Daarna verkochten ze hun broer aan een voorbijtrekkende karavaan. Ze trokken Jozef uit de waterput en verkochten hem voor twintig zilverstukken, de prijs voor een mannelijke slaaf. Voor herders die gemiddeld acht zilverstukken per jaar verdienden was dit een aanzienlijke som, ze werden er echt beter van. Maar Ruben was er niet bij. Toen hij terugkwam bij zijn broers, en merkte wat er aan de hand was,  scheurde hij ook zijn kleren. Dat was een bekend gebruik bij rouw of hevige ontsteltenis. Jakob zou dit later ook doen.
“ De jongen is weg, en waar moet ik heen? “ riep hij ontsteld. “ Hoe kan ik nog thuis komen? “
Maar dat probleem hield zijn broers al helemaal niet bezig. 

Nadat Jozef aan de horizon verdwenen was doopten de broers het overkleed in het bloed van een geitenbokje, hoewel er eigenlijk geen reden meer was om te doen alsof hij door een wild dier verscheurd was. Dit bloederige kleed zou de schok voor hun vader en de situatie van Ruben alleen maar erger maken. De hele situatie gaf wel aan hoezeer zij de houding van hun vader en hun broer hekelden. Wreed lieten ze de met bloed besmeurde mantel naar hun vader brengen. Jakob herkende het kleed direct. Zoals hij eens met kleding van zijn broer en een geitenbokje zijn vader misleid had, werd hij nu zelf bedrogen. Had hij maar rustig afgewacht hoe de Heere Zichzelf aan hem zou bewijzen als een God die Zijn beloften waarmaakt. 

“ Het kleed van mijn zoon! Een wild dier heeft hem opgegeten! Hij heeft hem verscheurd! Jozef! “ roept Jakob zeer geëmotioneerd. Jakob verscheurde zijn kleren, deed een zak om zijn heupen en bedreef vele dagen rouw. Hij zei zelf dat hij zou treuren tot aan zijn dood. “ Treurend daal ik af naar mijn zoon in het dodenrijk! “ huilde hij. 

Uit dit eerste hoofdstuk over de geschiedenis van Jakob blijkt dat zijn familierelaties doortrokken waren van haat en jaloezie. De schrijver heeft meerdere keren aangegeven dat zowel Jakob als Jozef deels zelf verantwoordelijk waren voor het leed dat hen overkwam. In de Joods – christelijke tradities komen de positieve karaktereigenschappen van Jozef naar voren. De wijziging in karakter en gedrag van Jozef kunnen ook het gevolg geweest zijn van zijn lijdensweg. 

Als er iets duidelijk wordt uit deze geschiedenis dan is het wel dat polygamie voor veel ellende zorgt. Een spoor van leugens, teveel om op te noemen, hebben vervolgens het leven van Jakob en zijn familie verwoest. Jozef kan nooit een vervelend karakter gehad hebben als je je realiseert dat hij de bevelen van zijn vader trouw opvolgde en vanaf de eerste dag in slavernij zijn uiterste best heeft gedaan op het werk dat hem opgedragen werd. Bovendien lees je steeds dat de Heere met hem was. ( Genesis 39 : 2, 3 / 21 , 22, 23 / Genesis 41 : 38 ) Wie hier op aarde de geboden van de Heere in acht neemt, en doet wat Hij zegt, zal gelukkig zijn in welke situatie je jezelf ook bevindt. Want de Heere, de God der heirscharen zal met je zijn!