De Goede Herder Matteüs 18 / Lucas 15

Op Zijn reis naar Jeruzalem komen tollenaren en zondaren om Jezus te zien en naar Hem te luisteren. Dat de Heere Jezus met hen omging, betekende vanzelf niet dat Hij hun zonden goedkeurde. Hij gaf hen onderwijs en riep hen op tot bekering. Hij zocht het verlorene en was buitengewoon verheugd wanneer Hij het gevonden had.

Het ging intussen niet zo goed met de farizeeën en schriftgeleerden. Sinds de komst van Jezus werd er hevig aan hun geestelijke boom geschud. Ze begrepen niet hoe Jezus zo intensief met zondaren om kon gaan en het nog naar Zijn zin leek te hebben ook. Jezus vertelde de farizeeën en schriftgeleerden vervolgens drie gelijkenissen waarin Hij Zijn houding ten opzichte van tollenaren en andere zondaren uitlegde. ( vs 1 – 2 ) De drie gelijkenissen die Hij vertelde zijn aan elkaar gelieerd door hun gemeenschappelijke onderwerpen. Dat betreft de blijdschap: verloren, en weer teruggevonden worden.( vs 6, 9, 24, 32 ) In de tweede plaats betreft het de opgaande lijn die door de drie gelijkenissen heenloopt. Het gaat over één van de honderd schapen, één van de tien geldstukken, één van de twee zonen. De verzen 7 en 10 maken duidelijk dat deze gelijkenissen over God gaan, en over de manier waarop Hij zondaren ontvangt die tot inkeer komen.  

De houding van Jezus was in overeenstemming met die van Zijn Vader. Hij nodigde Zijn toehoorders uit om deze houding over te nemen. Voor God is het berouw van een zondaar een bron van grote vreugde en blijdschap, niets minder! ( 15 : 3-10 ) De houding van mensen die Jezus willen volgen en enthousiast naar Zijn woorden luisteren is dus ook een bron van vreugde en een reden om een feest te vieren. De maaltijd waaraan Jezus met hen deelnam staat hiervoor synoniem. Het gebrek aan edelmoedigheid van de schriftgeleerden en farizeeën liet hun diepgaande onbegrip van het wezen van God zien en getuigde van een religieus leven dat getekend was door frustratie. De twee eerste gelijkenissen worden gepresenteerd in een vragende vorm en de derde heeft geen slot. We weten niet wat de oudste zoon besloot ten opzichte van de hartelijke uitnodiging van zijn vader om mee te doen met het feest: de farizeeën en schriftgeleerden werden aangespoord om zelf te kiezen of ze Jezus Christus aanvaarden, of niet. 

Het beeld van de herder komt vaak voor in het Oude Testament, met name in Ezechiël 34 : 11 – 15. “ Dit zegt God de Heer: Ik zal Zelf naar Mijn schapen omzien, en Zelf voor ze zorgen. Zoals een herder naar zijn kudde op zoek gaat, als zijn dieren verstrooid zijn geraakt, zo zal Ik naar Mijn schapen op zoek gaan, en ze redden uit alle plaatsen waarheen ze zijn verdreven op een dag van dreigende donkere wolken. Ik zal ze uit alle volken terughalen, en uit alle landen bijeenbrengen. Ik zal ze naar hun eigen land laten terugkeren. Op de bergen van Israël en bij de waterstromen zal Ik ze weiden, en ze laten rusten spreekt God de Heer.”Dit beeld komt heel mooi terug in de gelijkenis van het verloren schaap. De herder uit de gelijkenis was in de woestijn met zijn schapen. 

De woestijn van Judea (מדבר יהודה Midbar Jehoeda) is een rots- en grindwoestijn, gelegen in het zuidelijke gedeelte van Israël en de Westelijke Jordaanoever. Het gebied wordt ook wel El Bariyah genoemd. Het gebied ligt in de regenschaduw van het  Judeagebergte waardoor de neerslag zeer gering is. Deze situatie verschilt met de aan de woestijn van Judea verbonden Negev – woestijn waar de geringe neerslag vooral toe te schrijven is aan de lagere breedtelijn waarop die woestijn is gelegen.

Jeruzalem ligt aan de rand van de woestijn. Ten westen van de stad is begroeid groen gebied, ten oosten woestijn.In de woestijn van Judea liggen een aantal oases, de bekendsten hiervan zijn Jericho en En Gedi. Ook het fort Massada ligt in deze woestijn. Door het zware klimaat en leefomgeving dienen tochten in deze woestijn uitgebreid voorbereid te worden en afgestemd te zijn met de plaatselijke autoriteiten. In de woestijn leven verscheidene wilde dieren zoals de Nubische steenbok. Het klooster Mar Saba is gelegen in deze woestijn. 

Waarom trok een herder juist een dergelijke woestijn in? Misschien heeft de Heere Jezus de woestijn in Zijn gelijkenis ingezet om Zijn toehoorders een juist beeld te geven van de wereld waarin ze verkeerden. Een wereld vol strenge regels en wetten, zoals de natuurwetten in de woestijn. Weinig voedsel om te overleven. In woestijnen leiden de hoge temperaturen tot veel vochtverlies. In combinatie met gebrek aan waterbronnen kan dit leiden tot uitdroging, en binnen enkele dagen tot de dood. Er komen ook zandstormen voor die uren, en zelfs dagen aan kunnen houden. 

Geen wonder dat de herder ongerust is. Hij zoekt net zo lang tot hij het kwijtgeraakte schaap teruggevonden heeft. Hij ziet dat het in een deerniswekkende toestand verkeert, te lang zonder water rond heeft moeten dwalen en bijna doodgaat van ellende. Daarom pakt de herder het schaap op en neemt het op zijn schouders mee terug naar de kudde. Dit beeld ziet op de tedere liefde van de Heere Jezus en op de manier waarop Hij met mensenzielen omgaat. Van Hem wordt gezegd dat Hij de lammeren in Zijn armen zal vergaderen, en in Zijn schoot zal dragen. Wie te lang het zicht op Hem mist, of dat zicht verloren is geraakt, wil Hij met grote liefde Zichzelf openbaren. Hij doet dat door schriftplaatsen te verlevendigen, via de Heilige Geest die in ons werkt. Hij doet dat door het luisteren naar Zijn woord in de kerk, of thuis.  Hij spreekt via de natuur om ons heen. Hij spreekt in ons hart.  God is overal. 

De herder is ongelooflijk blij dat hij zijn schaap teruggevonden heeft. Hij geeft er niets om dat het een dubbelzware tocht terug naar de kudde betekent, nu hij het schaap op zijn schouders mee moet dragen.Een grote kudde van 100 schapen moet meerdere mensen gehad hebben die op de kudde pasten. Toch liet de herder het aan niemand anders over om de gevaarlijke eenzame zoektocht naar het schaap te ondernemen. Dit zegt iets over de verantwoordelijkheid van de herder. Ook dit beeld wijst heen naar de Heere Jezus. God de Vader gaf geen enkel mensenkind de opdracht om te lijden en te sterven voor de zonde van de wereld. Hij legde die opdracht op de schouders van Zijn eigen Zoon. 

De blijdschap van de herder uit de gelijkenis moet daarom genoemd zijn om de blijdschap van Jezus tot uitdrukking te brengen. Een aardse herder kan nooit zoveel van een schaap gehouden hebben, het is een gelijkenis. Maar Jezus, Hij heeft om de vreugde die Hem voorgesteld was, de schande veracht. Laten we de blik gericht houden op Jezus, de Grondlegger en Voltooier van ons geloof. Denkend aan de vreugde die voor Hem in het verschiet lag, liet Hij Zich niet afschrikken door de schande van het kruis. Jezus heeft in het vertrouwen op de Vader beproeving verdragen, hoe verschrikkelijk die ook was. Jezus is de Goede Herder. Hij brengt ons veilig Thuis.