Psalmen 95

Psalm 95 heeft geen opschrift, zodat we niet weten wie de auteur was. Veel verklaarders denken dat het om koning David gaat. Het lied wordt meestal in de context van een feest geplaatst. De psalm begint met een uitgebreide oproep tot aanbidding. 

“ Kom, laten wij juichen voor de Heer. Juichen voor onze Rots, onze Redding. Laten wij Hem naderen met een loflied, hem toejuichen met gezang. De Heer is een machtig God, een machtige Koning, boven alle goden verheven. Hij houdt in Zijn hand de diepten der aarde. De toppen van de bergen behoren Hem toe. Van Hem is de zee, door Hem gemaakt. En ook het droge, door Zijn handen gevormd. Ga binnen, laten wij buigen in aanbidding, knielen voor de Heere, onze Maker. Ja, Hij is onze God, en wij zijn het volk dat Hij hoedt. De kudde door Zijn hand geleid. “ 

Hierna volgen er woorden die uitgesproken lijken te zijn door een profetisch leider. “ Luister vandaag naar Mijn stem. Wees niet koppig als bij Meriba, als die dag bij Massa in de woestijn. Toen jullie voorouders Mij op de proef stelden, Mij tarten, al hadden ze Mijn daden gezien. “ 

Sommige uitleggers denken dat er een hele liturgie in deze woorden vervat is. Waarschijnlijker is het dat het delen zijn van een groter feest. De vermanende woorden van de Heere horen daar ook bij, want Jahweh was altijd bezig om Zijn volk te onderwijzen, te vermanen, en op te voeden. Joodse tradities verbinden deze psalm met de sabbat. 

De psalmist roept de gemeenschap op om luid te zingen voor de Heere, en te jubelen voor de Rots van verlossing. De gemeenschap moet tot Hem naderen met dankzegging, en met een luide roepstem voor Hem zingen, want JHWH is een groot God en Koning, ver verheven boven welke andere god dan ook. 

In Zijn hand houdt Hij de diepte van de aarde, maar ook de hoogste bergpieken. De Schepper van de wereld is tegelijkertijd haar eigenaar. Bergen en zeeën, en alles wat daartussen ligt behoren Hem toe. De dichter legt eigenlijk een geloofsbelijdenis af. Daarna vraagt hij het volk om te knielen. Een knielende houding is een volledig eerbetoon dat een heel mooi en indrukwekkend stadium van de eredienst markeert. Er volgt nog een hele mooie reden om te belijden, lof te prijzen en te knielen: JHWH is ook Degene die Israël heeft laten ontstaan. Door alle rituelen heen ziet het volk zich als een kudde onder Zijn hoede. ( vgl Deut 32 : 6 / Jes. 43: 1, 15 ). 

Hierop gaat de psalm verder met een dringende oproep, die uitgesproken werd door de voorganger. Het volk krijgt nu Gods woorden te horen. Het gebruik van het urgente woord ‘ vandaag ‘  in de oproep om te gehoorzamen dient om te zeggen: “ doe het nu “ en deze uitdrukking werd ook vaak door Mozes gebruikt in relatie tot het verbond. ( Ex. 34 : 11 / Deut 4 : 40 / 6 : 6 / 29 : 9 – 14 ) Deze woorden ‘ vandaag ‘ verbinden het verleden met het heden, en tekent de continuïteit van Israël in relatie tot het voorgeslacht uit. 

Indringend herinnert de psalmist zijn toehoorders aan de harde lessen ze onder de hand van God moesten leren. Zoals bij Massa en Meriba bijvoorbeeld. Daar verhardden de Israëlieten hun hart, klaagden de Heere aan, betwijfelden Zijn betrokkenheid hoewel ze al Zijn daden hadden meebeleefd, en er profijt van hadden gehad. De auteur herinnert daarom ook aan het feit dat de Heere een afkeer had van de generatie die meer dan 40 jaar totaal geen vertrouwen had in de Elohim en in Zijn werk. Het gevolg toen was dat Hij gezworen had dat het volk nooit Gods rustplaats binnen zou gaan. Zo bleef er een hele generatie uitgesloten van het binnengaan in het beloofde land. 

Het her-vertellen van geschiedenissen komt veel voor bij de profeten. Ook in de tijd van Mozes gold al de vraag: “ als een hele generatie zijn spirituele kracht en opdracht uit ongeloof mis kan lopen, hoe zal het dan de volgende generatie vergaan? Deze vraag heeft altijd een indringend effect gehad op de Joden, voor wie dit één van de bijzondere psalmen is om de sabbat mee te openen. Psalm 95 is een tijdloze oproep: laat het volk van vandaag luisteren naar de ervaringen uit vroeger tijden, omdat het om één en hetzelfde volk van God gaat en omdat er van te leren valt. 

De plaats van psalm 95 is erg mooi gesitueerd binnen de context van de omringende psalmen. Inhoudelijk staat deze psalm het dichtst bij psalm 94 als je kijkt naar het aantal gedeelde woorden en inhoudelijke parallellen. De psalmen 93 en 95 prijzen Gods koningschap over de hele wereld, zoals ook psalm 96 en 98 dat doen. Psalm 94 benadrukt meer de wet waarmee de Heere oordeelt, terwijl psalm 97 de eerste twee geboden benoemt, en psalm 99 de nadruk legt op de Sinaï. Dat is heel mooi, want het brengt twee aspecten van God bij elkaar: de komst van de Hemelse Koning is een feest voor de gelovige, maar wie Zijn wetten niet naleeft, wordt veroordeeld. En zo draagt psalm 95 bij tot de thema`s die in heel psalm 93 – 100 te vinden zijn: de tempel, de Wet, de schepping en de macht van JHWH. Bovenal de almacht van de God van Israël boven alle andere goden, koningen en machten. 

Het heerlijke woord ‘ rust ‘ werd niet alleen door Mozes gebruikt, maar ook door de Heere Jezus Zelf. Bij de profeten is die rust de omschrijving van het totale heilswerk van God. Het Heil dat de Messias zou brengen. ( Jesaja 14 : 3, 7, 32, 18 ). 

“ Vandaag “ zei Jezus “ is de Schrift vervuld. ( Lucas 4 : 21 ) Maar aan de andere kant zei Jezus ook: “ had u maar vandaag geweten wat vrede kan brengen. ( Lucas 19 : 42 ) Het ligt dus in de lijn van het OT dat psalm 95 heenwijst naar de vroegchristelijke interpretatie van de komst van de Messias. Daarom wordt psalm 95  in Hebreeën 3: 7 – 3 – 11 aangehaald als een waarschuwing. 

Zoals uit het Anglicaanse Book of Common Prayer blijkt, wordt men in de christelijke traditie van oudsher met deze psalm uitgenodigd voor het morgengebed. Dit gebeurt op bevel van Benedictus, de vader van het kloosterleven. ( 6e eeuw )

En op deze mooie manier wil de Heere dagelijks een hart in ons scheppen dat geniet van de omgang met Christus, maar tegelijkertijd ook hoopt op de eeuwige rust in de hemel. ( Hebr. 4 )