Jona 1: 1-3

‘Op een dag kreeg Jona, de zoon van Amittai een opdracht van de Heer. De Heer zei: ‘ Ga op reis naar Nineve. Waarschuw de mensen in die grote stad. Want Ik heb gezien dat ze slechte dingen doen.‘En Jona ging op reis, maar niet naar Ninevé. Hij wilde naar Tarsis vluchten, zo ver mogelijk bij de Heer vandaan. Jona kwam in de stad Jafo. Daar vond hij een schip dat naar Tarsis zou varen. Hij betaalde voor de reis, en ging mee naar Tarsis. Zo ver mogelijk bij de Heer vandaan.’ 

Het boek Jona opent op een manier die gebruikelijk is voor dit soort profetische teksten. De woorden die volgen komen niet uit het hart van de profeet, maar uit de mond van God. Het Woord van de Heere wordt aan hem geopenbaard. Op welke manier dat gebeurde weten we niet. Veel profetenboeken beginnen op dezelfde manier ( Hosea, Joël, Micha, Sefanja, Haggaï, Zacharia en Maleachi ). Dat is waarschijnlijk met een reden: zo kan door de opening van Jona niet anders worden verwacht dan dat het gaat om een profetisch boek. Die verwachting wordt versterkt door de introductie van de hoofdpersoon Jona, de zoon van Amittai. Jona is een bekende profeet tijdens de regeringsperiode van Jerobeam II. Hij was in de eerste helft van de achtste eeuw werkzaam in Israël. 

De woorden die God aan Jona richtte waren kort maar krachtig. Jona moest zijn koffers pakken en naar Nineve vertrekken. Hij moest daar beginnen te preken, vanwege het aanwezige kwaad in de stad. De opdracht van JHWH is gevormd door duidelijk herkenbare profetische teksten. ( vgl. 1 Koningen 17: 9 / Jeremia 13: 6 ) Het gebied waarheen Jona uitgezonden werd was niet alleen de stad maar het hele distrikt Ninevé en bestond uit meerdere steden. 

Hoewel Jona een duidelijke opdracht kreeg, werden hem nog geen woorden in de mond gelegd. Uit de context kun je opmaken dat het om een uitspraak of oordeel over goed en kwaad zou gaan. Het kwaad van de stad was door God opgemerkt. Hij had het gezien. Deze woorden doen denken aan het oordeel van God over Sodom en Gomorra. ( Gen. 18: 20 ) 

Je kunt hieruit de conclusie trekken dat de God van Israël zich het lot van alle volken op aarde aantrekt en als Enige in staat is om Zijn oordeel te vellen over de volken, omdat zij een morele verantwoordelijkheid hebben ten opzichte van hun Schepper. De naam van Jona betekent ‘duif’. Ninevé is de hoofdstad van het Assyrische rijk, de grootmacht van die tijd. De stad was gelegen aan de Tigris, ongeveer 450 kilometer van Babel verwijderd. 

Het bijvoeglijk naamwoord ‘groot’ geeft een bepaalde structuur aan het boek. Ze komt vaker voor ( 3: 2 / 4: 11). Er worden meer bijvoeglijke naamwoorden in die trant gebruikt: groot, hevig, reusachtig. Dat is om te benadrukken wat de Heere teweegbracht of wat Hij speciale aandacht waard achtte. ( 1: 4, 10, 12, 16 / 2: 1/ 3: 2,3,5,7/ 4: 1, 6, 11 ) De Assyriërs waren geduchte krijgers, spreekwoordelijk wreed. Overal waar ze kwamen zaaiden ze paniek. 

Jona heeft de boodschap van God aangehoord. Op het eerste gezicht leek hij gehoorzaam aan zijn opdachtgever, want hij stond op en pakte inderdaad zijn koffers. De mensen uit zijn omgeving zagen hem vertrekken en hebben waarschijnlijk gedacht: ‘ Jona heeft een nieuwe profetenopdracht van JHWH en gaat die nu uitvoeren. ‘ En zo was het ook wat het laatste betreft. Jona moest getuigen tegen de grote goddeloosheid van Ninevé en haar waarschuwen tegen de verwoesting die daarom over de stad en de mensen komen zou. Jona moest zijn boodschap niet fluisteren, maar die uitroepen over de straten van de stad. Soms kregen profeten de opdracht om boodschappen te sturen, maar Jona moest zelf de boodschap gaan overbrengen. 

Niemand wist iets over het hart van Jona. Hij was helemaal niet van plan om naar Ninevé te gaan. Hij vluchtte weg voor het aangezicht van God. Jona ging er vandoor. Onder de heidense bevolking had elke god zijn eigen gebied. Zou Jona de heidense gedachte zijn toegedaan geweest dat hij God ontvluchten kon?  

De Heere stelde Jona op de proef. Hij had hem geen woorden in de mond gelegd, en de opdracht was algemeen. Maar Jona was naijverig op de voorrechten van zijn land. Hij wilde niet dat een ander volk zou delen in de voorrechten van de Goddelijke openbaring. Jona heeft zelf erkend dat de reden van zijn afkeer was dat hij voorzag dat de inwoners van Nineve zich zouden bekeren. Dan zou God hen vergeven en in gunst aannemen. In de ogen van Jona zou dit feit een smet werpen op het volk van Israël, dat zo lang het bijzondere volk van God was geweest. 

Daarom ging Jona ervandoor. Hij ging naar Jafo, een beroemde zeehaven in Israël om aan te monsteren op een schip dat naar Tarsis ging. Dat schip had hij zo gevonden. Nog even, het de reis zou beginnen zo dacht hij. Ninevé? Daar had hij geen boodschap aan. Maar God dacht er anders over. 

(4) God Of This City – Chris Tomlin (Lyrics) – YouTube