Jesaja 61

Gods dienaar zegt: “ God de Heer heeft mij uitgekozen. Hij heeft mij Zijn Geest gegeven. Hij heeft me gestuurd om aan arme mensen het goede nieuws te brengen. En om aan mensen die lijden weer hoop te geven. Hij heeft me gestuurd om gevangenen te zeggen: “ Jullie zijn vrij! “ Hij heeft me gestuurd om aan de mensen te vertellen”Er komt een jaar waarin de Heer jullie vergeeft. Er komt een tijd dat God jullie vijanden zal straffen. De Heer heeft me gestuurd om mensen die verdriet hebben te troosten. Om tegen hen te zeggen: jullie moeten geen rouwkleren dragen, maar feestkleren. Jullie moeten niet bedroefd op de grond zitten, maar dansen en vrolijk zijn! “ Dan zullen de inwoners van Jeruzalem weer een sterk volk zijn. Dan zullen ze lijken op bomen die de Heer Zelf geplant heeft, als teken van Zijn macht. Volk van Israël, jullie zullen het hele land weer opbouwen. Alles wat verwoest is, alle verlaten steden die in puin liggen. Dan kunnen jullie daar weer wonen. Andere volken zullen jullie helpen. Zij zullen zorgen voor jullie schapen. En ze zullen voor jullie werken op de akkers en in de wijngaarden. Volk van Israël, jullie zullen priesters van de Heer genoemd worden. Iedereen zal zeggen: “ Dat zijn de dienaren van onze God.” Jullie zullen genieten van de rijkdom van andere volken. En met die rijkdom kunnen jullie een prachtige stad bouwen. Jullie werden onderdrukt door andere volken. Zij behandelden jullie als vuil. De Heer zal dat goedmaken door jullie twee keer zoveel land te geven. Jullie zullen voor altijd gelukkig zijn. De Heer zegt: Ik wil dat er eerlijk recht gesproken wordt in het land. Ik haat geweld en Ik wil niet dat er gestolen wordt. Ik zal mijn volk zeker belonen. Ik beloof dat Ik voor altijd hun God zal zijn. De nakomelingen van mijn volk zullen beroemd zijn. De hele wereld zal hen kennen. Iedereen die hen ziet zal zeggen: Dat is het volk van de Heer. Hij heeft hen rijk en gelukkig gemaakt. De inwoners van Jeruzalem zullen zeggen: Wij zingen van vreugde, we juichen voor de Heer. Want Hij leerde ons om goed en eerlijk te leven, en Hij maakte van Jeruzalem een veilige en prachtige stad! Onze stad is zo mooi als de kroon van een koning, zo mooi als de sieraden van een bruid. Alle volken zullen zien hoe machtig onze God is. Zoals er overal op aarde bomen en planten groeien, zo zorgt de Heer overal op aarde voor recht en vrede. “ ( Jesaja 61 ) 

 

In Jesaja 61 vind je onder het type en beeld van de werkzaamheden van Jesaja de genade van Jezus Christus schitterend uitgetekend. Tegelijkertijd wordt de heerlijkheid en glorie van de christelijke kerk van Christus uitgebeeld. De Heere geeft de profeet Jesaja een profetie in die beloofd dat het verval van de kerk zal worden gestopt en hersteld en dat daar allerlei mensen dienstbaar aan gemaakt zullen worden. De kerk zal een koninklijk priesterdom zijn, en onderhouden worden door de welgestelden uit allerlei heidense volken. In plaats van spot, smaad en verdriet zal de kerk eer en blijdschap genieten. Haar zaken zullen voorspoedig voortgang vinden. Het nageslacht zal zich hierover verheugen en de kerk zal vol vreugde en vrede worden. Jesaja 60 tot en met 62 vormen het hart en het hoogtepunt van het derde deel van het boek Jesaja. Het gaat over de beloften rondom het herstel van Sion. De houding van de volken tegenover Sion komen er tot een climax. Dit valt te lezen in de inleiding van Jesaja 60. “ Sta op en schitter, je licht is gekomen. Over jou schijnt de luister van de Heer. Zijn luister is boven jou zichtbaar. Volken laten zich leiden door jouw licht. Koningen door de glans van je schijnsel. “ 

 

De profeet Jesaja – die zich solidair met zijn volk opstelde – beschreef eerder de tragische toestand waarin zijn volk zich bevond. De verhouding met de Heere was verbroken. Ondanks hun vrome handelingen bleef de Heere op afstand en verhoorde hen niet. De oorzaak daarvan was niet de ontrouw van de Heere ten opzichte van het volk van Israël. En ook niet Zijn onvermogen om in te grijpen, maar de verkeerde levenshouding van Zijn volk. De zonden die de profeet eerder veroordeelde lagen op het gebied van de sociale verhoudingen. Geweld en onrecht voerden de boventoon en de armen werden aan hun lot overgelaten, helemaal tegen de wil van God in. Gods oordeel bleek onafwendbaar. Alleen mensen die terugkeerden tot het verbond en daarmee tot de wet, hadden een toekomst. Het ging hierbij vooral over het zorgen voor de armen en het vieren van de sabbat. 

De Heere God wilde die toekomst realiseren door een Bevrijder te sturen en met de rest van het volk van Israël een nieuw verbond aan te gaan. De Israëlieten hadden de luisterrijke openbaring van de Heere nodig om zich te hervinden, en weer verder te kunnen leven. Jesaja 61 staat in het centrum van drie hoofdstukken en beschrijft de betekenis van de zending van de Gezalfde voor de treurende bevolking van Sion en de volken. Nadat de bediening van de Gezalfde geïntroduceerd is, volgen er heerlijke Goddelijke beloften voor Sion en voor de volken. 

Jesaja 61 kun je in drie gedeelten indelen. 

• Passages over de Gezalfde en Zijn bediening ( vs 1 – 3 ) 
• De zegening van Gods volk ( vs 4 – 9 ) 
• Gerechtigheid en lof voor al de volken ( vs 10 – 11 ) 

Wie is de Gezalfde? Bijna alle verklaarders denken dat het om de profeet Jesaja gaat omdat er direct een profetie volgt op de aankondiging van deze persoon. Maar dit feit is niet aannemelijk omdat de profetie veel omvattender is. Jesaja 61 bevat een eschatologische toekomst ( over het laatste oordeel en over de eindtijd ) met wereldwijde perspectieven. De Gezalfde kondigt niet alleen een toekomst aan, hij realiseert die ook. Er zijn opvallende overeenkomsten van de beschrijving van de Gezalfde met de Knecht uit Jesaja 42, 49, 50 en 53. In Jesaja 42 : 1 en 48 : 16 is ook sprake van de Geest van God op de knecht. 

“ Hier is mijn Dienaar, Hem zal Ik steunen. Hij is Mijn uitverkorene. In Hem vind ik vreugde, Ik heb Hem met Mijn Geest vervuld. “ ( Jesaja 42 : 1 ) 

“ Kom naderbij en luister hiernaar. Van meet af aan heb Ik openlijk gesproken, vanaf het begin van de geschiedenis was Ik erbij. God, de Heer, heeft Mij gezonden met Zijn Geest.” ( Jesaja 48 : 16 ) 

Als je goed leest zie je dat er bij de Knecht uit Jesaja 42 en 48 meer de nadruk ligt op zijn werk, en bij Jesaja 61 meer op de verkondiging. Toch zijn er allerlei overeenkomsten. Daarom is er hier door de meeste verklaarders voor gekozen om in de Gezalfde de Messias te zien. Er wordt steeds gesproken over de Geest van de Heere die op deze Persoon rust. In Lucas 4 : 18 – 21 betrok de Heere Jezus deze passage op Zichzelf, en zo is de cirkel rond. Lees het maar: 

“ De Geest van de Heer rust op Mij want Hij heeft Mij gezalfd om aan armen het goede nieuws te brengen heeft Hij Mij gezonden. Om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken en aan blinden het herstel van hun gezicht. Om onderdrukten hun vrijheid te geven. Om een genadejaar van de Heer uit te roepen. Hij rolde de boekrol op, gaf hem terug aan de dienaar en ging weer zitten. De ogen van alle aanwezigen in de synagoge waren op Hem gericht. Hij zei tegen hen: Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan. “ Ook de apostel Johannes verklaarde over Jezus dat de Geest van de Heere op Hem neerdaalde, en bleef. ( Joh. 1 : 32 )

“ En Johannes getuigde : Ik heb de Geest als een duif uit de hemel zien neerdalen en Hij bleef op Hem rusten. Nog wist ik niet Wie Hij was, maar Hij die mij gezonden heeft om met water te dopen zei tegen mij:  Wanneer je ziet dat de Geest op iemand neerdaalt en blijft rusten, dan is dat degene die doopt met de Heilige Geest. En dat heb ik gezien, en ik getuig dat Hij de Zoon van God is.  Jezus is de Gezalfde, het gaat over Hem. 

Jesaja 61 opent met de introductie van een Messiaanse persoon die zelf aan het woord is, en zegt dat Hij door de Heere gezalfd is. ( vs 1 ) Hierdoor rust de Geest van de Heere op Hem om speciale taken te volbrengen. In het Oude Testament lees je steeds terug dat de zalving van een persoon en het ontvangen van de Geest samengaan. Zowel koningen als priesters werden gezalfd. Het lijkt erop alsof het in Jesaja 61 om een profetische zalving en toerusting gaat, maar de taken die beschreven worden, omvatten veel meer dan de taken van een profeet. Het uitroepen van vrijheid en bevrijding is een koninklijke taak. De Gezalfde doet hier wat je kunt verwachten van een Davidische nakomeling die in rijke mate de Heilige Geest ontvangen heeft. ( Jesaja 11 : 1 – 5 ) Tegelijkertijd is het opvallend dat ook de Knecht die Geest ontvangen heeft. ( Jesaja 42 : 1 ) 

De taken van de Gezalfde zijn: 

• Het brengen van het Goede Nieuws aan de armen ( of: zachtmoedigen ) 
• Het helen van de gebrokenen van hart 
• Het aankondigen van vrijlating voor gevangenen en voor mensen die gebonden zijn. 

De Gezalfde doet zijn werk niet op eigen initiatief, hij is gezonden. De mensen die Hij toespreekt zijn er ellendig aan toe. Ze zijn niet in staat om zelf iets aan hun situatie te veranderen. Deze mensen wordt vrijheid beloofd. Onwillekeurig denk je aan het sabbatsjaar of jubeljaar. Maar deze jaren verliepen volgens de kalender. Dat is hier niet het geval. Daarom moet je eerder denken aan een koning die ten gunste van het lot van de bevolking soms een jubeljaar in het leven riep. Dit feit maakt van de dienaar een koninklijke afgevaardigde. Een Messiaanse boodschapper, meer dan een profeet. De toezeggingen die de boodschapper doet, overstijgen het heil dat de bevolking in een jubeljaar toegewezen kreeg. 

Het verbinden van de gebrokenen van hart gaat over het troosten met terugkeer en herstel voor Sions kinderen. Het volk van Israël wordt innerlijk vernieuwd en kan zelf tot knechten van God worden. De Gezalfde bewerkt uiterlijke en innerlijke vernieuwingen bij de mensen die hij toespreekt. De treurenden van Sion zullen een hoofdsieraad in plaats van as krijgen, vreugdeolie in plaats van rouw, en een lofgewaad in plaats van een gedeprimeerde geest zodat ze eiken en terebinten van gerechtigheid genoemd zullen worden. Een planting door de Heere om Hem te verheerlijken. God zorgt voor een omkering in hun lot. De gestalte van rouw wordt veranderd in een gestalte van vreugde. 

De kinderen van Sion zullen de verwoeste steden herbouwen. Die verwoesting was niet alleen door koning Nebukadnezar tot stand gebracht, want het gaat over de verwoestingen van geslacht tot geslacht en dat duidt op een langere periode van afbraak. De herbouw van de steden hangt samen met een periode van heil en geestelijke vernieuwing zoals kort na de ballingschap nog niet was gerealiseerd. Opmerkelijk is dat in Jesaja 61 de kinderen van Sion zelf de steden herbouwen terwijl in Jesaja 60 : 10 de hulp van vreemde volken wordt genoemd. Maar het beeld van de volken die Israël hebben gediend, is op beide plaatsen hetzelfde. Hier wordt gezegd dat vreemden de kudden van de inwoners van  Israël zullen weiden en hun akkers en kudden zullen weiden. De kinderen van Sion zullen priesters van de Heere, en dienaren van God Zelf zijn. Zo zullen zij uiteindelijk toch beantwoorden aan de roeping die de Heere het volk bij de verbondssluiting aan het volk gegeven heeft. Israël zal een koninkrijk van priesters zijn. ( Exodus 19 : 6 ) Zij zullen – zoals dat past bij afstammelingen van Levi – gaven ontvangen uit de hand van de toegestroomde volken en zich beroemen in hun luister. 

Het nageslacht van Sion zal bekend worden in het midden van de volken. Iedereen zal weten dat het een bijzonder volk is, gezegend door de Heere. Behalve mensen en beesten zal ook de oogst vermenigvuldigd worden, zodat er geen honger meer zal bestaan. Aan de volken zal bevestigd worden dat Israël een bijzonder volk is, het volk waarmee de Heere een verbond gesloten heeft en waaraan Hij altijd trouw zal blijven. Zo komen de volken tot de erkenning dat alleen de Heere God is. Jesaja 61 eindigt met een lofprijzing. Het is niet helemaal duidelijk wie er hier aan het woord is. De bekleding met klederen van heil en het omdoen van de mantel van gerechtigheid kunnen wijzen in de richting van Sion. Maar de meeste verklaarders wijzen terug naar de Gezalfde over wie het in het begin van Jesaja 61 gaat. Hij beoefent heil en gerechtigheid en brengt deze Sion binnen nadat er een hervorming of vernieuwing plaatsgevonden heeft. De Gezalfde is bijzonder vrolijk in de Heere God. Hij is het die Hem heeft bekleed met de mantel van gerechtigheid zoals een bruidegom zich bekleed met een priesterlijk hoofdsiersel, en zoals een bruid zich versiert met haar gereedschap. Zoals de aarde haar gewas voortbrengt en het gezaaide in een tuin opkomt, zo zal de Heere JHWH gerechtigheid en lof doen voortspruiten voor het oog van alle volken.Het Messiaanse rijk van vrede en gerechtigheid zal zich vanuit Jeruzalem manifesteren en zich uitbreiden over de hele aardbodem. 

Voor de theologie van het boek Jesaja is het belangrijk om te weten dat de eerdere benamingen ( Kind, Drager van de Geest, Zoon van David, en Gezalfde)  hier samenkomen. Jesaja 61 maakt ons duidelijk dat Israël het centrum van de gerechtigheid voor de volken zal worden. Zo zal het voldoen aan de zegen uit Gen. 12 : 3. Het land en de herbouwde steden zullen een rol spelen en de volken krijgen een dienende rol. Dat zal allemaal gerealiseerd worden door de Messias, naar de beloften van Gods Woord. Het nieuwe lot dat de profeet Jesaja heeft verkondigd, staat in groot contrast met het oude. Als reactie op deze profetie over deze stralende toekomst geeft Gods volk uiting aan zijn vreugde en erkentelijkheid jegens de Heere!