Genesis 42

Genesis 42 begint een nieuwe fase in de familiegeschiedenis van Jakob. Er is een tijdsbestek van 20 jaar voorbij gegaan. Josef is door veel beproevingen heengegaan. Zijn positie is van arme slaaf tot die van vizier, de tweede man in het koninkrijk van de farao gestegen. Het verhaal van de verhoging van Josef wordt in drie gelijke bedrijven verteld. Ze tonen allemaal glashelder aan dat de Heere met Josef is. Eerst wordt hij hoofd van het bedrijf van Potifar ( Gen. 39 : 1 – 20 ), in het tweede bedrijf wordt hij hoofd van de koninklijke gevangenis ( Gen. 39 : 21 – 40 : 23 ) en uiteindelijk wordt hij de tweede man in het koninkrijk van Egypte. ( Gen. 41 : 1 – 57 )
Het volgende gedeelte valt ook op te delen in drie bedrijven die elk een reis naar Egypte beschrijven: het eerste gaat over de reis van Josefs oudere broers ( Gen. 42 : 1 – 38 ), het tweede bedrijf betreft een reis van de broers in gezelschap van hun jongere broer Benjamin ( Gen. 43 : 1 – 45 : 28 ), en de derde reis wordt uiteindelijk gemaakt door alle broers in gezelschap van hun vader Jakob. ( Gen. 46 : 1 – 47 : 12 ) Elke reis voert de emoties en de spanning op.

Uit alle landen trekken de volkeren op om naar Egypte te gaan, en daar graan te kopen. ( Gen. 41 : 57 ). Waarschijnlijk hoort ook Jakob van de begeleiders van karavanen dat er in Egypte nog graan te koop is. Dan neemt vader Jakob het initiatief. Hij vindt zijn zonen maar besluiteloos, en zegt: “ wat zitten jullie elkaar aan te kijken? “ Jullie hadden allang weg kunnen zijn om graan te kopen in Egypte. “ Jakob heeft er natuurlijk geen notie van dat zijn zonen de hongersnood met wroeging aanzagen. Ze wisten maar al te goed wat er was gebeurd.
Onverrichterzake gaan de tien halfbroers van Josef op weg. Jakob zelf gaat niet mee, want hij is te oud. Jakob houdt ook zijn jongste zoon Benjamin thuis. Hij is bang dat dit geliefde kind van Rachel hem ook nog ontvallen zal. Benjamin is nu Jakobs oogappel in plaats van Josef. De tien broers tekenen geen bezwaren aan tegen de opdracht van hun vader. Ze hebben feitelijk geen keus, ze zullen sterven van hongers als ze niet op reis gaan. Zo sluiten de zonen van Jakob zich aan bij een karavaan Senieten uit Kanaän en vertrekken naar Egypte. Er heerste honger in Israël, net zoals dat het geval was geweest bij twee eerdere hongersnoden die Abraham en Isaak naar Egypte hadden gebracht om er eten te halen. ( Gen. 12 : 10 / 26 : 1 )
Op dat moment is Josef zowel in politiek als economisch opzicht de machtigste man van Egypte geworden. Hij had niet alleen de plannen bedacht om het koren op te slaan in de zeven jaren van voorspoed, hij hield de verkoop ook in eigen beheer.
Als de broers arriveren, buigen ze voor hem op de grond. Het sleutelwoord uit de dromen wordt opgepakt. ( Gen. 37 : 7, 9 – 10/ 41 : 32 ) Maar de vervulling komt nog niet exact overeen met de dromen. Het is wel een beetje apart dat de vizier van de farao gewone kopers ontvangt. Het lijkt meer voor de hand liggend dat de verkoop aan ondergeschikten uitbesteed zou worden. Maar uit de aanklacht van spionage ( vs 9 ) kun je concluderen dat de farao erg alert was op spionage. De grenswachten hebben strikte orders om er op toe te zien dat er geen vreemdelingen zomaar het land binnen kunnen komen. Om de een of andere reden maken de broers niet zo’n gunstige indruk. De gealarmeerde grenswachten sturen een bericht naar Josef die de tien broers voor laat komen. De hele situatie verklaart hoe Josef op zijn beschuldiging van spionage komt.

Josef herkent zijn broers direct. Hij doet echter alsof hij hen niet herkent. Hij laat een tolk komen en spreekt zijn broers op barse toon toe. Was het wraak? Een test? Wachtte hij op de vervulling van zijn droom? Of was het gewoon ambtelijke rechtvaardigheid en opvoeding? De auteur laat deze invulling aan ons over.
Wat het ook geweest is, het weerzien is voor iedereen een ware beproeving. Voor Jozef was het in de eerste plaats een emotionele beproeving zoals in de tekst duidelijk naar voren komt. De gedwongen balling staat plotseling oog in oog met zijn broers na jarenlang van hen gescheiden te zijn geweest. Hij krijgt nieuws over degenen die hem het meest dierbaar zijn: zijn vader en zijn jongste broer Benjamin. Voor de tien broers is de door Josef opgelegde beproeving nog zwaarder want ze worden met hun eigen waarheid geconfronteerd. Hun schuld, voor alles wat ze Josef hebben aangedaan. Deze situatie dwingt hen om bij zichzelf te rade te gaan. Dit komt vooral naar voren bij Juda.
Toch wil de Heere ons iets heel anders duidelijk maken met de tekst. De Heere die beschikt over de geschiedenis van de mensen en die trouw blijft aan Zijn beloften aan Abraham, Isaak en Jakob, heeft ondanks het vergrijp van de broers Zijn plannen doorgevoerd. Hij gebruikt alles wat er gebeurd is zelfs om ervoor te zorgen dat de stam van Jakob, de uitverkoren familie, via Josef aan de hongersnood en daardoor ook aan de dreigende verdwijning kan ontsnappen. ( zie 45: 5 – 11) De door God beloofde en gegarandeerde toekomst ligt weer open.

Hoewel de oude vader Jakob zegt dat hij nog eens zal sterven van verdriet, is er voor hem geluk en een hoopvolle toekomst weggelegd!