Een vaste burcht is onze God!

Een vaste burcht is onze God (1)
God is onze Toeverlaat en Sterkte 
PSALM 46:2 (weergave DB 1545)
 
(…) ‘De kerk heeft door de eeuwen heen moeten leren dat ze omwille van het lieve Woord, ja omwille van het vrolijke en zalige licht geen rust kan hebben. Maar ze moet altijd nieuwe, en steeds wéér nieuwe stormwinden van de duivel verwachten, zoals het vanaf het begin is geweest. Dat kun je wel lezen in de kerkgeschiedenissen en in de boeken van de kerkvaders.

En als ik nog honderd jaar zou leven en al zouden niet alleen de vorige en huidige ketterijen en stormwinden (door Gods genade) voorbij zijn gegaan – dan zie ik toch wel dat daarmee onze nakomelingen geen rust vergund zal zijn, omdat ook dan de duivel leeft en regeert. Daarom bid ik ook om een genadig doodsuurtje, en begeer deze onrust niet meer.

Daarom: bid ook tot God en verkondig Gods Woord met vlijt. Bewaar het lantarentje van God, wees gewaarschuwd en gewapend, omdat wij alle uren moeten verwachten dat de duivel ergens een ruit of venster inslaat, een deur openwerpt of een dak afrukt, om het licht uit te doven. Want de duivel sterft niet voor de Jongste Dag – ik en jij moeten sterven, en wanneer wij zijn gestorven, blijft hij steeds dezelfde die hij altijd is geweest – en kan zijn stormen niet laten!’ 
[Wider die Antinomer, 1539, WA 50, 476, 1-18]

Psalmen 46 Voor de uitleg van deze psalm zijn een datering en historische aanleg niet zo eenvoudig vast te stellen. Sommige uitleggers denken dat de belegering van Jeruzalem door koning Sanherib  ( 2 Koningen 18 – 19 ) de aanleiding vormde om de psalm te dichten. Mogelijk betrof het de alliantie van  Moab en Ammon tegen koning Josafat ( 2 Kron. 20 ). Of misschien gaat het in psalm 46 over de eindtijd, waarin de hele wereld op instorten zal staan, en alleen Sion onverstoord overeind zal blijven. Sluitende argumenten voor dit standpunt zijn niet zo eenvoudig te vinden, Hoe het ook zij, zeker is dat er ten tijde van het componeren van psalm 46 sprake was van een grote dreiging. Temidden van die dreiging stelde de dichter de Heere God voor als een veilige Burcht, waarbinnen bescherming te vinden was.

Psalm 46 heeft alle kenmerken in zich van een loflied, een danklied en een gebed, maar past tegelijkertijd niet helemaal binnen deze categorieën. De meervoudsvorm die de psalmist hanteerde doet vermoeden dat het lied voor de eredienst geschreven werd. Het was de bedoeling dat het volk Israël op een van de grote feesten het lied gezamenlijk zou zingen tot eer van God. 

Psalm 46 bevat drie keer het woord ‘ Sela “. Binnen deze driedeling vallen drie verschillende gedeelten van de psalm. Ze beschrijven de Heere als Toevlucht temidden van natuurgeweld ( vs 1 – 4), als het fundament voor Sion temidden van politiek geweld ( vs 5 – 8 ), en als verheven boven militair geweld ( vs 9 – 12). Achterliggende gedachte was dat de stad Sion in alles wat er gebeurde onwankelbaar bleef staan. De reden daarvoor was de heerlijke aanwezigheid van de Heere. De nadruk van aanbidding lag niet op de stad van God, maar op de God van de stad.

De openingswoorden van Psalm 46 zijn een belijdenis. Ze beschrijven het karakter van de Heere en vormen een samenvattende inleiding van de psalm. Deze centrale gedachte wordt in het refrein herhaald. (vs 8, 12) De dichter heeft de Heere God ervaren als sterke Schuilplaats en een bewezen Hulp in moeilijke omstandigheden: Het maakte niet uit wat er gebeurde, God was er. Er was geen sprake van angst, omdat de Heere er was en de dichter zich veilig wist bij God. Die veiligheid werd zo sterk ervaren dat zelfs de meest angstaanjagende scenario`s het vertrouwen van de dichter niet ondermijnden. Een concreet voorbeeld was een aardbeving waarbij het geweld dat wordt beschreven grote angst inboezemde, omdat alles wat vertrouwd was, leek te verdwijnen. In natuurrampen en geweld valt elke zekerheid weg, maar God niet. Hij zal zelfs in dat geval de veilige Burcht blijven, waarbinnen geschuild kan worden. In de woorden van de dichter klinkt ook de gedachte door aan alle machten die de orde van de schepping bedreigen. Israël leefde met verhalen over zeemonsters die de wateren in beroering konden brengen. ( Psalm 74 : 13, 14 / Psalm 104 : 26 / Jesaja 27 : 1 / Efeze 32 : 2 ) Toch was zelfs in een dergelijke dreiging angst niet nodig, omdat God de Schepper is, en regeert. ( Genesis 1 : 1, 2 / Psalm 65 : 6, 7).

Koninkrijken kunnen wankelen. Als machtige volken op oorlog uit zijn, dan heeft dat grote gevolgen voor andere volken en koninkrijken. Maar de Heere staat boven het rumoer en geweld en boven iedere menselijke macht. Er is een stabiele factor in het leven van een gelovige. Dat is de Heere. Hij is het die instrumenten van oorlog vernietigt, en oorlogen beëindigt. God is de verheven macht met Wie Israël, Zijn volk, gelieerd is. Hij garandeert de veiligheid en heeft alle macht.

Luther wist dat. Hij wist ook dat de laatste berg, storm en vijand van ons leven de dood is. Daarom bad hij: “ Almachtige, eeuwige, barmhartige Heere en God. U die de Vader van onze Heere Jezus Christus bent. Ik weet zeker dat alles wat U gesproken hebt, U ook volbrengen kunt, en zult. Want U kunt niet liegen, Uw Woord is de Waarheid. U hebt mij vanaf het begin Uw lieve Zoon Jezus Christus beloofd. Hij is gekomen en heeft mij van duivel, dood en zonde verlost. Daarna hebt U tot meerder zekerheid van het geloof – door Uw genadige wil – mij de Doop en het Avondmaal geschonken. Daarin hebt U mij vergeving van zonden, eeuwig leven, en alle hemelse goederen aangeboden. Op deze aanbieding heb ik ze ook gebruikt en die ontvangen. Ik heb in het geloof op Uw Woord mijn vertrouwen gesteld. Daarom twijfel ik helemaal niet dat ik wél, zeker, en gerust ben tegen de duivel, dood, hel en zonde. Is dit mijn doodsuur, en Uw Goddelijke wil, dan wil ik met vrede en blijdschap op Uw Woord graag heengaan, Amen.’  ( Trostgebet in unserer letzten Stunde 1534 / Gebeden van Luther, blz 60)