Psalmen 17:8
Behoed mij als de appel van uw oog, verberg mij in de schaduw van uw vleugels.
Dit gebed van David is het centrum van psalm 17.
Zoals gewoonlijk was David omringd door vijanden die hem graag een kopje kleiner wilden maken. Uit het psalter zelf valt niet precies op te maken wanneer en waar David dit gedicht gemaakt heeft. De inhoud van de psalm is niet concreet genoeg om het lied in een bepaalde periode te kunnen plaatsen. Zoals we weten is David zijn hele leven door vijanden omringd geweest. Hij heeft zoveel strijd moeten leveren, en er kleefde uiteindelijk zoveel bloed aan zijn handen dat hij de tempel niet mocht bouwen.
Van het begin tot het einde is deze psalm een gebed, gericht aan JHWH. De psalm is opgebouwd uit drie coupletten met in totaal acht strofen.
- Het eerste couplet, een rechtvaardiging van de dichter, een betuiging van onschuld en een gebed ( psalm 17: 1-5)
- Het tweede couplet, de achtervolging door de vijanden, een beschrijving van de tegenstanders en een gebed. ( psalm 17: 6-12)
- Het derde couplet, een beschrijving van de vernietiging van de vijanden, en de verlossing van David ( psalm 17: 13-15)
Er komen verschillende chiastische structuren voor in de psalm: een bepaalde literaire stijlfiguur, waar binnen een bepaalde verhaallijn verschillende thema`s in een bepaalde volgorde worden gerangschikt.
Het opschrift geeft dus aan dat het om een gebed van David gaat. De koning wendt zich naar de JHWH als zijn Koning en Rechter. Hij begint zijn gebed met drie werkwoorden: luister, sla acht, en leen het oor. De goedheid van God wordt aangesproken. Alles wat David nodig heeft is dit: dat de Heere naar Hem luistert.
De dichter pleit op zijn eerlijkheid, zijn oprechte hart. Er komt geen leugen over zijn lippen, en het is voor hem van groot belang dat de Heere daar acht op slaat. God mag zijn hart doorzoeken en beproeven zoals je dat met goud doet. Er zijn geen verkeerde verborgen gedachten in zijn hart. Zowel zijn woorden als zijn daden zijn oprecht. Hij leidt zijn leven als een oprechte gelovige en gaat niet om met dieven en geweldplegers. De dichter zet zijn voeten in de voetstappen van Jezus, zijn voorbeeld en degene van Wie hij alle hulp en heil verwacht. Hij glijdt dan ook niet uit maar wandelt in het rechte spoor. Het thema van het aantonen van oprechtheid komt vaak voor in de psalmen. Het wijst er niet op dat iemand zijn uiterste best doet om zijn onschuld aan te tonen maar meer om te laten zien dat die iemand zijn uiterste best doet om eerlijk naar Gods geboden te leven. Zoals in psalm 139 beschreven staat, zo legt de dichter zijn hart open voor de Heere.
Nu de dichter zich transparant heeft opgesteld, gaat hij verder door zich direct tot God te wenden. Hij vraagt JHWH om zijn oren te spitsen,en zijn gebed aan te horen, Zijn eigen naam eer aan te doen, en David op een bijzondere manier te laten zien dat Hij hem goedgezind is. De Heere is de enige God die op een bijzondere manier, door een machtig ingrijpen aan kan tonen dat Hij boven alles en iedereen verheven is. David had op het moment van zijn gebed met mensen te maken die zonder een greintje medelijden waren, en hem keihard naar het leven stonden. Ze kennen geen erbarmen en namen een uiterst hoogmoedige houding aan. ( vs 10 ) Het leken wel vraatzuchtige wolven die hem op de hielen zaten en hem ingehaald hadden. David voelde zich aan alle kanten omsingeld door zijn tegenstanders, en dacht dat het niet lang meer zou duren voordat ze hem aan zouden vallen en levend zouden verslinden.
Dan zou niet alleen Davids leven verloren zijn maar van de beloften van God en de zalving van Samuel zou niets terecht komen. De waarheid van God zou dus te gronde gaan. Dit zou niet alleen David alle eer kosten, maar God ook.
Het gebed van David was of JHWH op zou willen staan als een machtig krijgsman en alle boosdoeners op de knieën zou dwingen. Hij was in staat om een wonder te doen en Davids leven te redden. God had een machtige hand en grote kracht, hij kon alles zodanig veranderen dat Zijn plan doorgang zou vinden en alle vijanden het nakijken hadden.
Profetisch gezien had David besef van het belang van Gods plannen. Hij zag zichzelf als de appel van het oog, en bijzonder kwetsbaar deel van je lichaam. Veel oude volken zagen dit deel van het oog ook als een energetisch oog waarmee je dingen kunt zien die je met fysieke zintuigen niet kunt waarnemen. Zo is de Heere, Hij heeft plannen met de mensenkinderen, ze zijn tot Zijn eer, en tot uitbreiding van Zijn koninkrijk. Maar die plannen maakt Hij op Zijn eigen tijd en wijze bekend. David wist niet hoe alles concreet verder zou gaan in zijn leven, maar hij gaf zich over aan de leiding van de Heere en bad Hem of Hij hem wilde bewaren zodat hij ook daadwerkelijk mee zou mogen werken aan het grote plan van God.
Dat is geweldig mooi. Normaliter zijn we meer bezig met de realisering van onze eigen plannen. Als je de situatie van David in ogenschouw neemt, zou je eerder geneigd zijn om hem het advies te geven om maar weer schaapherder te worden. Maar David bleef geloven in de zalving die Hij van God ontvangen had. Zo is hij uiteindelijk op de troon terecht gekomen. Hij was doordrongen van het besef dat de troon niet was om groot en machtig te zijn maar om Gods raad te vervullen.
Om die reden bad David of hij `s avonds door de JHWH gesterkt zou worden, en `s morgens opnieuw door Hem gewekt zou worden. Hij wilde niets liever dan dat de Heere God bij dagen en nachten voor Hem zou zorgen, en al zijn vijanden zou willen verslaan. Over die vijanden had hij bittere klachten. Ze hielden hem van het rechte pad af, ze deden hem geweld aan, en spraken harde woorden. Ze beletten hem de doorgang, en loerden op zijn leven en op zijn ondergang. Ze deden dat zo wraakzuchtig dat ze wel leeuwen leken die in geheime plaatsen op de loer lagen.
David zag het niet meer zitten om altijd paraat te staan. Vergat hij om de geestelijke wapenrusting aan te doen? Soms kan er zoveel geweld zijn dat een goede geestelijke attitude een mens niet kan redden. Denk maar aan oorlogen en vervolging om het geloof. Het lijkt erop dat dit bij David het geval was. Desondanks verzuchtte hij dat zijn vijanden alles van de aarde van hem mochten hebben, als hij er maar verzekerd van was dat Hij God Zelf tot zijn deel zou mogen rekenen.
In ons eigen leven kan het zo zijn dat we een bepaalde slachtofferrol aannemen. Er valt niet te ontsnappen aan onderdrukt of gekwetst worden door anderen of door omstandigheden. het maakt niet uit hoe aardig we zijn, of hoe hard we werken, we zullen gegarandeerd pijn lijden. We worden allemaal getroffen door genetische en omgevingsfactoren waarover we weinig of geen controle hebben. Maar we kunnen ervoor kiezen of we in een slachtoffer blijven of niet. We hebben geen invloed op wat ons overkomt, maar we hebben wel een keuze in hoe we reageren op onze ervaring. Veel mensen blijven zitten in de gevangenis van de slachtofferrol, want onbewust voelt dat veiliger. We vragen telkens: ‘ waarom? ‘ want we geloven dat we ons beter zullen voelen wanneer we de oorzaak van ons lijden achterhalen. Waarom kreeg ik kanker? Waarom ben ik mijn baan verloren? Waarom is dit mij overkomen? We zoeken naar antwoorden om deze dingen te begrijpen alsof er een logische reden is waarom die dingen zijn gebeurd. Maar als we blijven vragen naar het waarom blijven we zoeken naar iets of iemand die we de schuld kunnen geven, onder wie wijzelf. Laat deze rol achter je. Geef alles over aan God, Hij weet hoe jouw leven moet gaan. Een slachtofferrol geeft een excuus om zelf niets te hoeven doen. Maar we zijn en blijven verantwoordelijk voor ons eigen gedrag. We kunnen zelfs die verantwoordelijkheid op ons nemen in situaties die we niet zelf hebben veroorzaakt of uit zouden kiezen. Wie de moed heeft om de slachtofferrol achter zich te laten, kan aan de rest van zijn leven beginnen, met Gods hulp.
David wist zich door God geroepen, en door Saul vervolgd, terwijl hij onschuldig was. Hij heeft psalmen geschreven om zijn hart bij de Heere te luchten. Dat mogen wij ook doen, in het gebed, in woorden, in klachten, in vragen. Maar God gaf ons daarnaast een verstand om verstandig te zijn in alles wat wij doen, of laten. Bronnen: Bijbelverklaringen, Edith Eger, psychiater en Holocaustoverlever.
Reageren? Graag! Maar dan wel in de comments onder de column, met vermelding van je naam.
Sons of Korah – Apple of Your eye (Psalm 17) – YouTube
Kinga Bán // Ik ben op weg // Geboren – YouTube
In Christ Alone / The Solid Rock [Live] – YouTube
Psalm 17 vers 3, 4 en 8 – Ik zet mijn treden in Uw spoor – YouTube
Psalm 17 – Hear, O Lord, My Righteous Plee (With words – KJV) – YouTube