De vader van onze pleegdochter is begraven. Hij is niet ouder geworden dan 49 jaar. Enkele weken leefde Elisa tussen hoop en vrees. Hoewel de ziekte zich overduidelijk manifesteerde werd er door de artsen niet gerept over een operatie. Toen eenmaal bleek dat er niets meer te doen viel dan de pijn te bestrijden, week Elisa niet van zijn zijde. Ze gaf haar vader alle liefde die ze in zich had, en steunde niet alleen hem, maar ook haar stiefmoeder en haar twee half- zusjes.
Als ik de aula binnenkom is de begrafenis al in volle gang. Een moslim gelovige moet binnen 24 uur begraven worden, en elk detail van dit ceremonieel is vastgelegd volgens de traditie van de koran.
Nadat de familie allerlei dierbare herinneringen uitgesproken heeft, komt de immam aan het woord. Hij legt ons uit dat het bijzonder belangrijk is dat er zoveel mogelijk voor de overledene gebeden wordt, zodat zijn wachttijd voor het binnengaan in het paradijs verkort wordt.
Aan deze oproep wordt gehoor gegeven . Er worden lakens uitgespreid en mannen zowel als vrouwen nemen deel aan dit gebed. De immam begint in het Arabisch litaneien uit te spreken. Daarbij staat en knielt hij afwisselend. Bovendien maakt hij gebaren met zijn handen. De aanwezigen zijn niet allemaal even gewend aan dit gebed, want af en toe worden er fouten gemaakt. Desalniettemin valt het mij op hoe oplettend iedereen is.
Als we uiteindelijk langs de geopende kist mogen lopen, krijgen we de waarschuwing om de overledene niet aan te raken omdat hij ritueel gewassen is.
In een lange stoet lopen we naar de begraafplaats. Mijn gedachten vermenigvuldigen zich, want ik ben in de plaats waar mijn jeugd zich afspeelde. Hier was ik als kind met de hele school toen een medeleerling verongelukt was. Even zie ik weer dat geopende graf, de grauwe klei en de zilverkleurige afzetting van de geopende aarde. Het gevoel van ongeloof, van verwarring, niet begrijpen.
Het graf van mijn neef, maar 21 jaar geworden, verongelukt. Hij was zo aardig, spontaan, open, en had het leven zo lief.
Zijn vader, slechts enkele jaren daarvoor. Jonger dan ik nu ben, reken ik snel uit.
Opa en oma, die schatten. De woorden op het graf weerklinken in mijn oren: “ wie in Mij gelooft zal leven, al ware Hij ook gestorven. Gelooft gij dat? “
Ja Heere, dat geloof ik.
We komen bij een uiterste hoek van de begraafplaats. De enkele graven liggen schuin: richting het westen: richting Mekka.
De stoet staat stil. De kist wordt weer geopend. Het kleine, nietige lichaam, in witte lakens gewikkeld wordt er uitgelicht. Enkele mannen gaan in het graf. Ik hoor zeggen : “ op de linkerzijde”. Het deksel van de kist wordt over het lichaam gelegd, en de mannen verlaten het graf.
In de grote berg grond staan spades. Ieder die dit wil mag voorzichtig een schep aarde in het graf werpen. Al strooiend, schep na schep gaat het graf dicht. Grote stenen of bulten klei worden in de hoeken van het graf gestapeld. Binnen een kwartier is het graf dicht. Elisa en haar zusjes strooien bloemblaadjes. Een witte krans, Een foto van hun papa op het graf.
De immam herneemt het woord. De almacht en regering van Allah worden geprezen. Bovendien wordt de overledene vermaand om goed te luisteren. Als wij straks weg zijn, zullen engelen hem vragen stellen. Zij zullen Elisa`s vader vragen : “ wie is Allah? Wie is zijn profeet? Wat is je geloof? Hoe heb je geleefd?”
De immam vertelt de dode wat hij zeggen moet, om zo spoedig mogelijk toegelaten te worden tot het paradijs.
We lopen terug. Elisa wordt omringd door familieleden. Ik laat haar begaan, en loop vol gedachten in de stoet mee terug.
Ineens voel ik een arm om mijn schouders. Ik kijk opzij in het gezicht van een donkere vrouw, en herken in haar degene die de Koran steeds bij zich had.
‘ Van welk geloof ben jij, pleegmoeder van Elisa?’ vraagt ze mij. “ Ik ben christen, mevrouw.
“ Hoe vond u het om dit mee te maken? “
“ Bijzonder, aangrijpend “ zeg ik eerlijk. “ Heeft u daar de Koran bij u? Leest u daar vaak in?”
“ Tijdens de ramadan wel”
Even is het stil. We lopen nog op de grote begraafplaats. Op bijna alle graven staat: rust zacht.
Wat is het verschil tussen haar geloof en dat van mij, hoe kan ik dit in een enkele zin uitleggen.
“ Wat moeten jullie hard werken voor Allah, zelfs als u overleden bent moet u nog de juiste antwoorden geven om in het paradijs toegelaten te worden! En hoe moet het met de mensen die niet zoveel vrienden hebben om voor hen te bidden vraag ik me af? “
De vrouw lacht kort. Ze antwoordt: “ dan proberen we om alle mensen die de moskee bezoeken bij elkaar te krijgen, zoals ook hier. “
Daar komen dus al die mensen vandaan.
In mijn hart begint het zacht te zingen.
Een machtig gevoel van geluk groeit aan in mijn ziel.
Lieve Heere Jezus, Dank u duizendmaal voor Uw onuitsprekelijke genade!
Alles, alles is voldaan!
Er hoeft niemand aan ons graf te staan, want de dood is verslonden tot een eeuwige overwinning door Hem, die ons liefgehad heeft!
